Orchidées de France, de Suisse et du Benelux

In 2007 bracht de bekende Zwitserse uitgeverij Delachaux et Niestlé een gids uit van Pierre Delforge over de orchideeën van Frankrijk, Zwitserland en de Benelux. De uitgeverij staat bekend om zijn uitgebreide afdeling natuurgidsen in de Franse taal. De gids kreeg in 2012 een 2^e druk en nu is er een 3^e uitgave die een herziening en een update kreeg.

Pierre Delforge is zeker geen onbekende naam in de wereld van de (wilde) orchideeënliefhebbers. Zijn Europese veldgidsen worden nog vaak als een standaardwerk beschouwd en zelf heeft hij aardig wat nieuwe taxa beschreven.

Het verspreidingsgebied van deze veldgids is best wel interessant voor ons en ook in functie gekozen van de Franse taal waarin dit werk is geschreven: alle Franstalige landen van Europa worden erin opgenomen. Ook het formaat is handig, want met een hoogte van 19,5 cm, een breedte van 14,5 cm en een gewicht van 775 gram vindt deze gids wel gemakkelijk een plaatsje in de excursietas.

De eerste versie uit 2007 bevatte 288 bladzijden terwijl deze druk 352 bladzijden dik is. Dat betekent dat er dus wel één en ander is gewijzigd in de opbouw van deze gids. Er is nu meer aandacht geschonken aan systematiek en er is een cladogram opgenomen. Er is een hoofdstuk gewijd aan taxa die verdwenen zijn, invasieve, mogelijks te verwachten of vermoedelijk ook aanwezig. Het hoofdstuk rond hybridisatie is uitgebreid en er is ook een lijst van bestuivers opgenomen, al weten we dat zoiets zeker niet heiligmakend is. De hoofdstukken rond morfologie, bestuiving, onderscheid tussen andere plantenfamilies en verspreidingskaartjes zijn nog steeds aanwezig.

In deze gids zijn 170 verschillende taxa opgenomen. Delforge behandelt 110 soorten en 34 variëteiten. Daarnaast komen er in het hoofdstuk invasief – verdwenen – mogelijk voorkomend – te verwachten – nog eens 26 soorten aan beurt.

Elke soort wordt als volgt behandeld:

• Naam en auteur
• Herkomst van de naam
• Beschrijving van het taxon
• Variabiliteit
• Bloeitijd
• Habitat
• Verspreiding
• Namen van bekende bestuivers bij het genus Ophrys
• Foto’s
• Verspreidingskaartje

Daarnaast kom je ook regelmatig discussieteksten en nota’s tegen die bepaalde problemen behandelen rond systematiek, voorkomen, verwarring met andere verwante taxa enz.

Ik bestelde deze gids via de webwinkel van Delachaux et Niestlé. Deze verwijst je door naar boekhandels die hun uitgaven verdelen en voor mij was dat het handigste om dit via de boekhandel Tropismes in Brussel te laten lopen. Voor 33,90 € werd het boek bij mij thuis afgeleverd, een week na bestelling.

Deze gids bestrijkt een groot verspreidingsgebied en is handig om mee te nemen. De vraag is of je nu alle orchideeën op naam zal kunnen brengen met dit werk. Er blijven moeilijke groepen over zoals die van Ophrys tetraloniae, waarin zowel fucifloroïde als scolopaxoïde vormen voorkomen en de afscheiding met andere groepen zoals die van Ophrys fuciflora  en Ophrys scolopax moeilijk blijven. Ook zullen de hybriden die je kan tegenkomen binnen bepaalde genera zoals Serapias en Dactylorhiza moeilijk blijven omdat dit toch een zekere vorm van specialisatie vereist, net zoals bij Epipactis. Maar we moeten ons er altijd bewust van zijn dat kennis moet opgebouwd worden en dat je met een kort verblijf van enkele dagen niet moet verwachten dat je dan alles kan doorgronden. Daarvoor zijn altijd meerdere bezoeken nodig in verschillende periodes van het jaar om het nodige inzicht te kunnen verwerven. En voor dat doel is dit best wel een aanrader.

Walter Van den Bussche 04/2021