Epipactis leptochila (Godfery) Godfery Smallippige wespenorchis
F: Epipactis à labelle étroite
E: E: Narrow-lipped Helleborine
D: Schmallippige Stendelwurz
Syn.: Epipactis cleistogama Thomas
Ety.: Leptochila komt van het Grieks Leptos (smal) en Cheilos (lip) wat wijst op de vorm van de bloemen.
Beschrijving: Plant 30 tot 60 cm hoog, bleekgroen. Stengel geelgroen, naar boven toe viltig behaard. Bladeren aan de stengel schijnbaar in twee rijen verspreid, geelachtig tot donkergroen, eivormig tot lancetvormig, meestal iets hangend. Weinig glanzend en slap. Middelste bladeren eerder ovaalvormig tot lanceolaat, 5-11 cm lang, 2,5 tot 5 cm breed. De bovenste bladeren vrij smal. Schutbladeren groot en langer dan de bloemen. De bovenste echter smaller en korter.
Bloeiwijze : losbloemig met 7 tot 40 hangende bloemen. Meestal zijn de bloemen naar één kant gekeerd. Bloemstengel behaard. Soms niet geheel opengaand. Dat is in droge jaren soms het geval) . Sepalen en petalen min of meer afstaand, geelachtig tot purpergroen met af en toe purperen nerven. De petalen zijn minder gekield dan de sepalen. Hypochiel van de lip roodachtig van binnen en glimmend door de nectar. Epichiel typisch zeer lang en toegespitst, meestal recht of schuin naar voren staand. Het epichiel is nooit gekromd zoals bij de ondersoort neglecta). Rostellum aanwezig in de knop maar snel verdrogend wanneer de bloem zich opent. Daardoor zijn de polliniën zeer korrelig en vallen ze gemakkelijk op het eigen stigma wat zelfbevruchting bevoordeelt.
Variabiliteit: soms blijven de bloemen gesloten wat de var. cleistogama wordt genoemd. De bestuiving in deze bloemen voltrekt zich in de gesloten bloem. Anders weinig variabele soort.
Bloeitijd: juli
Habitat: vaak in loofbossen (beuk-eik) op kalkgronden.
Zeldzaamheid: Zeldzaam in Zuid-België. Niet in Vlaanderen. Lijst B!
Gelijkende soorten: De vorm van de lip maakt de soort onmiskenbaar. Eventueel kan verwarring ontstaan met helleborine (zie aldaar) of muelleri (zie aldaar). E. leptochila wordt vaak verward met E. neglecta, een soort die tot voor kort als ondersoort van leptochila werd beschouwd. Neglecta heeft echter een teruggeplooid epichiel en soms een werkend rostellum. Niettemin gaan opnieuw stemmen op om beide soorten terug samen te voegen
Tekst : Bart Van de Vijver, video : Patrick Mannens, foto’s : Patrick Mannens, Walter Van de Bussche, Bart Van de Vijver, Ria de Neve,
Met dank aan de vele fotografen die ons beeldmateriaal bezorgden van deze soort.
Volgende maand : Epipactis neerlandica
Alle foto’s zijn welkom. Stuur ze naar secretariaat@semo.vlaanderen. Alvast bedankt.
